Από τον Βυσσινόκηπο του Τσέχωφ

ΤΡΟΦΙΜΩΦ: ‘Ολη η Ρωσία είναι κήπος μας. Είναι απέραντη και πανέμορφη χώρα, έχει θαυμάσια μέρη. Σκεφτείτε, ‘Ανια: ο παππούς σας, ο προπάππος σας κι όλοι οι πρόγονοί σας ήταν τσιφλικάδες που είχαν δούλους ιδιοχτησία τους. Ζωντανές ψυχές. Δε σας φαίνεται ότι πίσω απ' το κάθε βύσσινο, πίσω απ' το κάθε φυλλαράκι, πίσω απ' το κάθε κλαδί σας κοιτάει έν' ανθρώπινο πλάσμα, ότι μπορεί τάχα ν' άκουσες τη φωνή τους; Αυτό είναι τρομερό. Ο κήπος σας είναι τρομερός. Κι όταν τη νύχτα περνάς από κει, η παλιά φλούδα των δέντρων αντιφεγγίζει θαμπά και θαρρείς πως οι βυσσινιές βλέπουν στον ύπνο τους κι ονειρεύονται εκείνα που έγιναν πριν εκατό-διακόσα χρόνια και αυτές οι οπτασίες τις τυραννούνε. Η σκλαβιά των ζωντανών ψυχών. Η δουλοπαροικία. Μέσα απ' το θεσμό αυτό γίνατε όλοι σας άλλοι άνθρωποι και τώρα η μητέρα σας, ο θείος σας, εσείς, δεν καταλαβαίνετε πως αν ζείτε, αυτό το χρωστάτε σ' άλλους, ζείτε εις βάρος άλλων, εις βάρος εκείνων των ανθρώπων που δεν τους αφήνετε ούτε στο κατώφλι σας να πλησιάσουν... ‘Εχουμε μείνει πίσω τουλάχιστο διακόσια χρόνια, δεν έχουμε απολύτως τίποτα, δεν ξεκαθαρίσαμε τις σχέσεις μας με το παρελθόν. Το μόνο που κάνουμε είναι να φιλοσοφούμε, να παραπονιόμαστε πως η ζωή είναι πληχτική, ή να πίνουμε βότκα. Κι όμως είναι ολοφάνερο πως για ν' αρχίσουμε να ζούμε σήμερα, πρέπει να εξιλεωθούμε από το παρελθόν μας, να το ξεπεράσουμε και μπορούμε να εξιλεωθούμε μονάχα αν κοπιάσουμε με αδιάκοπη και σκληρή δουλειά. Το καταλαβαίνετε ‘Ανια. [...]

Ο Βυσσινόκηπος δεν είναι μόνο πρόσχημα, σκηνικό και περίγραμμα που θα επιτρέψει στο συγγραφέα του να μας μιλήσει για αυτά που θέλει. Ο Βυσσινόκηπος δεν είναι μόνο τίτλος. Είναι ο κεντρικός ήρωας που προορίζεται μάλιστα να αφανιστεί. Ενας άψυχος ήρωας από τον οποίο εξαρτάται η τύχη των υπολοίπων. Ο Βυσσινόκηπος είναι ένα έργο που έχει μόνο δευτερεύοντες ήρωες και που ο κεντρικός ήρωας δεν είναι πρόσωπο, αλλά ένα τεμάχιο γης!


Ο Άντων Τσέχωφ είναι ο καλλιτέχνης του μήνα Αυγούστου